<p>នៅក្នុងព្រៃជ្រៅ នៃប្រទេសកម្ពុជា នៅមានបណ្ដាទីក្រុង រាជធានីបុរាណ ធំៗ លាក់ខ្លួន ជាច្រើន<br />សតវត្ស។ បច្ចេកវិទ្យាផ្នែកបុរាណវិទ្យា កំពុងតែបង្ហើបឱ្យឃើញនូវអាថ៌កំបាំងនានា រួមមានប្រព័ន្ធ<br />ដ៏ស្មុគស្មាញនៃបណ្ដាប្រាសាទបុរាណ និងមហាវិធី ព្រមទាំងបច្ចេកទេសដ៏អស្ចារ្យរបស់ខ្មែរសម័យ<br />ដើម។</p>
<p>កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ ១៨៥៨ អ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងម្នាក់ ឈ្មោះ Henri Mouhot បានធ្វើដំណើរពី<br />ក្រុងឡុងដ៍ មកកាន់ អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ក្នុងអំឡុង ៣ឆ្នាំក្រោយមក Henri Mouhot បានធ្វើដំណើរ<br />រុករកក្នុងព្រៃ ហើយបានប្រទះឃើញសត្វល្អិតចម្លែក ដែលវាត្រូវបានហៅតាមឈ្មោះរបស់លោក <br />មកដល់បច្ចុប្បន្ន។</p>
<p style="text-align: center;"><a class="thickbox" title="" href="/FileManager/Commons/2014/9/26/angkor5-26-09-2014--10-48-42.jpg"><img src="/FileManager/Articles/mce/2014/9/26/angkor5-26-09-2014--10-48-42.jpg" alt="" /></a></p>
<p>មកដល់ពេលនេះ អ្វីៗនឹងប្រហែលជាត្រូវបានគេបំភ្លេចចោល ប្រសិនមិនមានសៀវភៅកំណត់<br />ហេតុរបស់គាត់ ដែលត្រូវបានគេបោះពុម្ភ កាលពីឆ្នាំ ១៨៦៣ ពោលគឺ ២ឆ្នាំ ក្រោយពីគាត់បាន<br />ស្លាប់ នៅប្រទេសឡាវ ក្នុងវ័យ ៣៥ឆ្នាំ។</p>
<p>សៀវភៅរបស់ Mouhot បានធ្វើឱ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ជាខ្លាំង ប៉ុន្ដែ មិនមែនដោយសារសត្វ<br />ល្អិតដែលគាត់បានរកឃើញនោះទេ។ អ្នកអាន បានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើប្រាសាទអង្គរវត្ត នៅ<br />កម្ពុជា ដែល Mouhot បានសរសេរ។</p>
<p>បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជា មានភាពល្បីល្បាញ ដោយសារតែប្រាសាទបុរាណទាំងឡាយ ក្នុងនោះ ធំបំផុត គឺ<br /> អង្គរវត្ត ដែលត្រូវបានសាងសាងឡើង ប្រហែលក្នុងឆ្នាំ ១១៥០ និងមានទំហំ ធំជាងក្រុង Vatican<br /> City ដល់ទៅ ៤ដង។</p>
<p>វិលមកទសវត្ស ឆ្នាំ ១៨៦០ អង្គរវត្ត ត្រូវបានគេភ្លេចចោល ស្ទើរទាំងស្រុង ព្រោះថា ក្រៅពីព្រះ<br />សង្ឃ និងប្រជាជនក្នុងតំបន់ គេមិនបានឮ អ្នកណានិយាយនោះទេ។ ប្រជាជន តែងនិយាយថា<br /> ប្រាសាទនេះ ធ្លាប់ត្រូវបានព័ទ្ធជុំវិញ ដោយទីក្រុងធំ ដែលមានមនុស្សប្រហែល ១លាននាក់រស់<br />នៅ។ គេត្រូវចំណាយពេល ១សតវត្ស ក្នុងការស្រាវជ្រាវ ទើបបានរកឃើញអង្គរវត្ត បន្តិចម្ដងៗ។</p>
<p>ក្រោយមក កាលពីឆ្នាំទៅ (២០១៣) ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ បានប្រកាសអំពីការរកឃើញថ្មីៗរបស់<br />ពួកគេ អំពីប្រាសាទ អង្គរវត្ត។ តាមការរកឃើញនេះ អង្គរវត្ត មានលក្ខណៈធំជាងអ្វីដែលគេបាន<br />ឃើញនឹងភ្នែក ហើយវាលាតសន្ធឹមង ទៅក្នុងព្រៃជ្រៅបច្ចុប្បន្ន។</p>
<p>ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវមួយ ដែលដឹកនាំដោយ Damian Evans មកពី Sydney បានគូរផែនទីស្ដីអំពី<br />តំបន់ដែលមានទំហំ ៣៧០គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ជុំវិញអង្គរវត្ត ប្រកបដោយភាពលំអិត។<br /><br /><strong>អាថ៌កំបាំងរបស់ពួកគេ គឺអ្វី?</strong></p>
<p>Lidar ជាបច្ចេកវិទ្យាស្រាវជ្រាវផ្នែកបុរាណវិទ្យាដ៏អស្ចារ្យមួយ ជាឧបករណ៍សំខាន់របស់ក្រុមអ្នក<br />ស្រាវ ជ្រាវ។ Lidar ត្រូវបានគេដាក់លើឧទ្ធម្ភាគចក្រមួយគ្រឿង ហើយហោះហើរទៅតាមតំបន់<br />ដែលបានកំណត់។ Lidar បានបាញ់កាំរស្មី ឡាស៊ែរ ទៅលើតំបន់ព្រៃជ្រៅ និងផ្ដិតយករូបភាព<br />ដែលនៅជ្រៅក្រោមដី។</p>
<p style="text-align: center;"><a class="thickbox" title="" href="/FileManager/Commons/2014/9/26/angkor6-26-09-2014--10-49-16.jpg"><img src="/FileManager/Articles/mce/2014/9/26/angkor6-26-09-2014--10-49-16.jpg" alt="" /></a></p>
<p style="text-align: center;">រូបភាព ថតដោយបច្ចេកវិទ្យា ឡែស៊ែរ Lidar</p>
<p><br /><strong>ការរកឃើញរបស់ពួកគេ ពិតជាគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល</strong></p>
<p>ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ បានរកឃើញទិដ្ឋភាពជុំវិញទីក្រុងដែលស្ថិតនៅក្រោមដីក្នុងព្រៃ ក្នុងនោះ មាន<br />ប្រាសាទ វិថីធំៗ និងប្រព័ន្ធស្រះទឹកដ៏ស្មុគស្មាញ។</p>
<p>នៅសតវត្សទី ១២ អង្គរវត្ត គឺជាទីក្រុងធំមួយ ដែលមានទំហំ ១.០០០គីឡូម៉ែត្រក្រឡា។ អង្គរវត្ត <br />ធ្លាប់ជារាជធានីរបស់រាជាណាចក្រខ្មែរ ដ៏ខ្លាំងក្លា គ្រប់គ្រងដោយកំពូលអ្នកប្រយុទ្ធ ដែលបានកាន់<br />កាប់អាណាចក្រនេះជាច្រើនសតវត្ស ក្នុងនោះរួមមាន ទឹកដីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ប្រទេសវៀតណាម <br />ឡាវ ថៃ និងភូមា។</p>
<p>សិលាចរឹកមួយចំនួន បានសរសេរថា អាណាចក្រខ្មែរ ត្រូវបានបង្កើតឡើង នៅដើមសតវត្សទី ៩<br /> ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័ន ទី ២ ហើយរាជធានីដើម របស់ព្រះអង្គ មានឈ្មោះថា មហេន្ទ្របព៌ត<br /> (Mahendraparvata) ស្ថិតនៅលើកំពូលភ្នំគូលែន ដែលមានទីតាំង នៅក្នុងតំបន់ខ្ពង់រាបភាគឦ<br />សាននៃតំបន់អង្គរវត្ត ដែលនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើងក្រោយមក។</p>
<p style="text-align: center;"><a class="thickbox" title="" href="/FileManager/Commons/2014/9/26/angkor4-26-09-2014--10-52-29.jpg"><img src="/FileManager/Articles/mce/2014/9/26/angkor4-26-09-2014--10-52-29.jpg" alt="" /></a></p>
<p><br /><strong>ប៉ុន្ដែ ពុំមានអ្នកណាម្នាក់ ដឹងប្រាកដ រហូតដល់ក្រុមការងារ Lidar មកដល់</strong></p>
<p>ការស្រាវជ្រាវ ដោយបច្ចេកវិទ្យា Lidar ទៅលើកំពូលភ្នំ បានធ្វើឱ្យគេមានការភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំង។ <br />ក្រុមការងារខាងលើ បានរកឃើញ ខឿនប្រាសាទ និងប្រព័ន្ធវិថី ស្រះទឹក រួមនឹងទីក្រុងមួយផង<br />ដែរ។</p>
<p>នៅចុងសតវត្សទី ៩ រាជធានី ត្រូវបានរើមកភាគខាងត្បូង ត្រង់តំបន់អង្គរ ហើយក្រុមវិស្វករខ្មែរ <br />បានរក្សា និងចែកចាយទឹកភ្លៀងមួយចំនួនធំ ដើម្បីប្រើប្រាស់ ដោយប្រព័ន្ធព្រែកជីកដ៏ស្មុគស្មាញ។</p>
<p>ក្រៅពីនេះ ព្រះខ័ន ដែលត្រូវបានសាងសង់ឡើង ក្នុងឆ្នាំ ១១៩១ ក៏ត្រូវបានរកឃើញ។ ប្រាសាទ<br />នេះ មានបង្កប់មាស ចំនួន ៦០តោន ហើយតម្លៃរបស់វានាបច្ចុប្បន្ន ប្រហែល ៣,៣ពាន់លាន<br />ដុល្លារអាមេរិក។</p>
<p style="text-align: center;"><a class="thickbox" title="" href="/FileManager/Commons/2014/9/26/angkor2-26-09-2014--11-00-54.jpg"><img src="/FileManager/Articles/mce/2014/9/26/angkor2-26-09-2014--11-00-54.jpg" alt="" /></a></p>
<p><br /><strong>បើទោះជាទីក្រុងធំ ស្ដុកស្ដម្ភ ប៉ុន្ដែ បញ្ហាបានកើតឡើង</strong></p>
<p>ទន្ទឹមនឹងការកសាងអង្គរវត្ត បានមកដល់ចំនុចកំពូល ប្រព័ន្ធធារាសាស្ដ្រដ៏សំខាន់របស់ក្រុង ក៏<br />បានខូចខាត។ ការបញ្ចប់នៃយុគសម័យកណ្ដាល ត្រូវបានគេមើលឃើញ តាមរយៈដើមឈើ <br />ដែលបង្ហាញអំពីការប្ដូរផ្លាស់យ៉ាងលឿន ដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួត និងទឹកជំនន់ ហើយផែនទី<br /> Lidar ក៏បានបង្ហាញអំពីមហន្តរាយនៃទឹកជំនន់ ដែលបំផ្លាញប្រព័ន្ធធារាសាស្ដ្ររបស់ទីក្រុង។<br /><br /><strong>ដោយសារបញ្ហាខាងលើ អង្គរវត្ត បានឈានដល់ចំនុចអន់ថយ ហើយពុំមានថ្ងៃអាចស<br />ង្គ្រោះ</strong><strong>បាន</strong></p>
<p>ក្នុងសតវត្សទី ១៥ បណ្ដាមហាក្សត្រខ្មែរ បានបោះបង់ទីក្រុងអង្គរ ហើយមកតាំងរាជធានី នៅ<br />តំបន់ឆ្នេរសមុទ្រ។ ដូច្នេះ ទីក្រុងថ្មី គឺ ភ្នំពេញ ក៏បានកើតឡើង។</p>
<p style="text-align: center;"><a class="thickbox" title="" href="/FileManager/Commons/2014/9/26/angkor3-26-09-2014--10-51-56.jpg"><img src="/FileManager/Articles/mce/2014/9/26/angkor3-26-09-2014--10-51-56.jpg" alt="" /></a></p>
<p>នៅពេលលោក Mouhot មកដល់តំបន់អង្គរ លោកឃើញតែបណ្ដាប្រាសាទធំៗ ដែលភាគច្រើន <br />ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពបែកបាក់។ ទីប្រជុំជនដ៏ធំ ត្រូវបានគ្របដណ្ដប់ដោយព្រៃក្រាស់៕</p>
<p><object style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" width="493" height="422" data="http://www.youtube.com/v/S__tHps_kDc&rel=1" type="application/x-shockwave-flash"><param name="wmode" value="transparent" /><param name="src" value="http://www.youtube.com/v/S__tHps_kDc&rel=1" /></object></p>
<p style="text-align: center;"><object width="455" height="390" data="http://www.youtube.com/v/x6E5Wy53tZc&rel=1" type="application/x-shockwave-flash"><param name="wmode" value="transparent" /><param name="src" value="http://www.youtube.com/v/x6E5Wy53tZc&rel=1" /></object></p>
<p> </p>
<p style="text-align: right;">ប្រែសម្រួលដោយ ៖ តារា<br />ប្រភព ៖ <a href="https://www.youtube.com/watch?v=S2-8eL4BfJg" target="_blank">BBC/Youtube</a><br /><br /></p>